Αν η εγκυμοσύνη σας οδεύει προς το τέλος της και το μωρό δεν έχει πάρει ακόμα θέση, τότε ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσετε τα σχέδιά σας για τον τοκετό …
Το τέλος της εγκυμοσύνης σας πλησιάζει και μετά από μία σωρεία εξετάσεων, υπερηχογραφημάτων και ιατρικών ελέγχων, ήρθε ο καιρός να προγραμματίσετε τον τοκετό σας. Αυτή την περίοδο ο γιατρός σας θα ελέγξει κατά πόσον το κεφάλι του εμβρύου έχει πάρει θέση (αν δηλαδή έχει μετακινηθεί προς το άνοιγμα της λεκάνης για τον τοκετό). Στις 34 εβδομάδες, μόνο το 25% των εμβρύων βρίσκεται ακόμη με το κεφάλι προς τα πάνω, αλλά και πάλι, μέχρι να συμπληρωθούν οι 40 εβδομάδες η πλειοψηφία των εμβρύων θα έχει πάρει τη σωστή θέση. Κανείς δεν είναι σε θέση να πεί με βεβαιότητα γιατί τα μωρά γυρίζουν με το κεφάλι προς τα κάτω για τον τοκετό. Ίσως πρόκειται για επιλογή της φύσης που εξασφαλίζει έτσι έναν ασφαλέστερο τοκετό ή να οφείλεται στο βάρος του κεφαλιού, που “τραβάει” το έμβρυο προς τα κάτω. Πάντως ένα 2-3% των εμβρύων παραμένει σε ισχυακή προβολή. Στην περίπτωση αυτή, ίσως εσείς και ο γιατρός σας αναγκαστείτε να αλλάξετε ριζικά τ σχέδιά σας για τον τοκετό.
Γιατί ορισμένα μωρά έχουν ισχιακή προβολή;
Αν σε κάποιον προγεννητικό έλεγχο (γύρω στις 36 εβδομάδες) ο γιατρός σας υποψιαστεί ισχιακή προβολή, θα σας συστήσει να κάνετε ένα υπερηχογράφημα για να βεβαιωθεί. Αν το μωρό σας δεν έχει ήδη γυρίσει, μπορεί στο στάδιο αυτό να δυσκολεύεται – καθώς το μέγεθός του είναι πλέον τέτοιο που δεν του αφήνει αρκετό ελεύθερο χώρο στον αμνιακό σάκο για να κινηθεί άνετα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Μπορεί να μην υπάρχει καν συγκεκριμένος λόγος, ή να οφείλεται σε επιπλοκές της κύησης ή ακόμα σε κατασκευαστικές ιδιομορφίες της μήτρας σας.
* Μπορεί να υπάρχει μεγάλη ποσότητα αμνιακού υγρού γύρω από το μωρό, που δυσκολεύει το κεφάλι του από το να πάρει θέση.
* Αν υπάρχει χαμηλή πρόσφυση του πλακούντα, η είσοδος του τράχηλου (του ανοίγματος της μήτρας) θα είναι μπλοκαρισμένη, εμποδίζοντας έτσι το κεφάλι του μωρού να πάρει θέση.
* Μπορεί να οφείλεται στο σχήμα της μήτρας σας. Κανονικά η μήτρα θα πρέπει να μοιάζει με ανεστραμμένο αχλάδι. Σε ορισμένες όμως γυναίκες έχει σχήμα καρδιάς (με πολύ στενό άνοιγμα), γεγονός που δυσκολεύει το μωρό να πάρει θέση.
* Η παρουσία ινομυωμάτων (καλοηθών όγκων) στη μήτρα.
* Το σχήμα της λεκάνης σας (που βοηθάει το μωρό να γλυστρήσει στο γεννητικό κανάλι). Μια πολύ στενή λεκάνη ενδέχεται να εμποδίσει το μωρό να γυρίσει κανονικά.
Τύποι ισχιακής προβολής
Αν και ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι στην ισχιακή προβολή το μωρό γεννιέται με τη λεκάνη, αυτό δεν ισχύει πάντα. Υπάρχουν τρείς τύποι ισχιακής προβολής, με διαφορετικές πιθανότητες επιτυχίας σε περίπτωση που επιχειρήσετε να γεννήσετε φυσιολογικά. Η συνηθέστερη πάντως μέθοδος τοκετού σε παρόμοιες περιπτώσεις είναι η καισαρική τομή.
1. Ανώμαλη ισχιακή επί γλουτούς
Πρόκειται για τη συνηθέστερη στάση, όπου το έμβρυο βρίσκεται με τη λεκάνη στο άνοιγμα του κόλπου και τα πόδια τεντωμένα μπροστά του. Η στάση αυτή έχει και τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού.
2. Ομαλή ισχιακή
Πρόκειται για τη δεύτερη συνηθέστερη στάση, όπου τα πόδια τουεμβρύου είναι διπλωμένα ή σταυρωμένα οκλαδόν. Η στάση αυτή απαντάται συχνότερα σε γυναίκες που έχουν ήδη γεννήσει και μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες ενός φυσιολογικού τοκετού.
3. Ισχιακή με προβολή των άκρων ποδιών
Αυτή είναι η σπανιότερη στάση, όπου το ένα ή και τα δύο πόδια του εμβρύου κλέινουν το άνοιγμα του κόλπου, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο επιπλοκών σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού – είτε λόγω ενδεχόμενου τραυματισμού του ίδιου του εμβρύου, είτε λόγω της πιθανότητας πρόπτωσης του ομφάλιου λώρου (που θα σερήσει από το έμβρυο το απαραίτητο οξυγόνο). Γι αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις επιβάλλεται ο τοκετός να διεκπεραιωθεί με καισαρική τομή.
Επιπλοκές στη γέννα
Στις περιπτώσεις που το έμβρυο έχει πάρει κανονική θέση, το κεφάλι του θα βγει πρώτο από το γεννητικό κανάλι. Τα εύπλαστα οστά του κρανίου του συμπιέζονται, παίρνοντας το σχήμα του ανοίγματος της λεκάνης και με τη βοήθεια των συσπάσεων σπρώχνεται σιγά σιγά προς τα έξω, ανοίγοντας το δρόμο για το υπόλοιπο σώμα. Σε περίπτωση ισχιακής προβολής ωστόσο τα πράγματα διαφέρουν, καθώς το μωρό μπορεί να εγκλωβιστεί στο γεννητικό κανάλι και οι γιατροί να μην μπορέσουν να σας βοηθήσουν (γιατί όταν το μωρό έρχεται ανάποδα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εμβρυουλκοί ή βεντούζες). Ακόμα όμως κι αν το μωρό δεν κολλήσει, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να μετακινηθεί πολύ γρήγορα στο γεννητικό κανάλι, μη αφήνοντας περιθώρια στα οστά του κρανίου του να συμπιεστούν, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να εγκλωβιστεί το κεφάλι του – το οποίο έχει μεγαλύτερη διάμετρο από το υπόλοιπο σώμα. Βγάνοντας πρώτα το σώμα, δεν επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή διαστολή του τραχήλου κι έτσι το κεφάλι εγκλωβίζεται. Μια ακόμη επιπλοκή είναι η πιθανότητα συμπίεσης του ομφάλιου λώρου, γεγονός που θα μειώσει την παροχή οξυγόνου στο έμβρυο.
Προγραμματισμός τοκετού
Η τελική απόφαση είναι φυσικά δική σας και του γιατρού που σας παρακολουθεί, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις ισχιακής προβολής συστήνεται η καισαρική, επειδή θεωρείται ασφαλέστερη για το μωρό και λιγότερο επώδυνη για τη μητέρα. Άλλωστε ο φυσιολογικός τοκετός, όταν υπάρχει ισχιακή προβολή απαιτεί εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς από πλευράς του μαιευτήρα και προϋποθέτει μεγάλη πείρα και επιδεξιότητα. Αν παρόλα αυτά αποφασίσετε να γεννήσετε φυσιολογικά, μάλλον θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε τεχνητές ωδίνες γύρω στις 37 εβδομάδες, αφού όσο μικρότερο έιναι το μωρό τόσο ευκολότερα θα γεννηθεί.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού
Οι σφυγμοί του εμβρύου θα παρακολουθούνται στενά, για τυχόν ενδείξεις δυσφορίας. Έχει αποδειχθεί ότι η καλύτερη στάση για τέτοιου είδους γέννες είναι το βαθύ κάθισμα, που αφενός επιτρέπει καλύτερο άνοιγμα της λεκάνης και αφετέρου επιτρέπει σε εσάς να εκμεταλλευτείτε τη δύναμη της βαρύτητας. Το πιθανότερο ωστόσο είναι να σας ζητήσουν να χρησιμοποιήσετε τους γυναικολογικούς αναβατήρες, ώστε να μπορέσετε να σπρώξετε το μωρό προς τα έξω – μια στάση που οι περισσότερες γυναίκες βρίσκουν άβολη και ενοχλητική. Κατά πάσα πιθανότητα θα σας χορηγηθεί επισκληρίδιος, ώστε να μην αρχίσετε τις εξωθήσεις νωρίτερα απ΄ό,τι πρέπει. Επιπλέον, αυξάνουν οι πιθανότητες να χρειαστείτε περινεοτομή (τομή του περινέου, της περιοχής δηλαδή μεταξύ πρωκτού και κόλπου) για να διευκολυνθεί η έξοδος του μωρού.
Το κατά πόσο θα γεννήσετε φυσιολογικά ή με καισαρική θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες όπως την εξέλιξη του τοκετού, τη φυσική κατάσταση του εμβρύου και τη δική σας, καθώς και την πάγια τακτική του μαιευτηρίου ή του γιατρού σας.
Με μαλάξεις ;
Παλαιότερα, στις περιπτώσεις που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γινόταν διάγνωση ισχιακής προβολής, εφαρμόζονταν διάφορες πρακτικές, με στόχο να βοηθηθεί το έμβρυο να πάρει τη σωστή θέση. Εφαρμοζόταν, για παράδειγμα, μια μέθοδος με την ονομασία “εξωτερική κεφαλική πίεση” , η οποία συνίστατο σε ειδικές μαλάξεις της κοιλιάς από τον γιατρό. Σήμερα αυτή η μέθοδος έχει πλέον καταργηθεί, κυρίως λόγω της μεγάλης πιθανότητας πρόκλησης αποκόλλησης του πλακούντα αλλά και λόγω της μικρής πιθανότητας επιτυχίας της. Με τα σημερινά πάντως δεδομένα και εφόσον η έγκυος παρακολουθείται σωστά, η περίπτωση ισχιακής προβολής μπορεί να διαγνωστεί σχεδόν πάντα.
Μη διαγνώσιμη ισχιακή προβολή
Ένα πολύ μικρό ποσοστό ισχιακών προβολών δε γίνεται αντιληπτό παρά μόνο κατά τον τοκετό. Η έγκαιρη διάγνωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία του γιατρού, αν και πολύ συχνά είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαπιστώσει κανείς τη διαφορά μεταξύ κεφαλιού και λεκάνης μέσα από τα κοιλιακά τοιχώματα. Όταν υπάρχει αυτό το δίλημμα, ένα απλό υπερηχογράφημα μπορεί να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζονται.